Transnationale Adoptie
Transnationale adoptie kende een groeiend succes, vooral vanaf de jaren 70 van de vorige eeuw. Naar schatting werden doorheen de jaren zo’n 22-23.000 kinderen uit meer dan 90 landen geadopteerd naar België. Naarmate die kinderen opgroeiden en naarmate de openheid rond adoptie wat toenam, werd het ook duidelijk dat velen onder hen zich existentiële vragen stellen over de eigen achtergrond, hun identiteit, de precieze context van de adoptie, de situatie van hun eerste ouders, en dan vooral hun eerste moeder. Sommigen willen enkel informatie, anderen willen echt op zoek gaan en contact leggen, nog anderen willen vooral de cultuur beter leren kennen van hun land van oorsprong. Hier is geen enkele zoekvraag dezelfde.
Veel geadopteerden gingen zelf al op zoek, al dan niet met de steun van de adoptiedienst of andere actoren die zich met zoektochten en rootsreizen bezig houden. Het Afstammingscentrum is ook voor deze groep een belangrijke partner. Het is namelijk goed om dit niet alleen te moeten doorlopen.
Bovendien zijn er ook eerste ouders en verwanten in de verschillende herkomstlanden die van hun kant ook contact zoeken, en daarvoor beroep kunnen doen op het Afstammingscentrum. In de landen van herkomst zien we een grote verscheidenheid in adoptiewerking, visie en maatschappelijke draagvlak of integendeel stigma omtrent adoptie. Het zal dan ook tijd, inspanningen en de nodige diplomatie vragen om in zoveel landen en culturen aan het werk te gaan. Dit kan ook enkel binnen een betrouwbaar en professioneel netwerk, en met het volste respect voor de culturele eigenheid, juridische kaders en welzijn van de eerste families.
Het Afstammingscentrum is opgericht in een welbepaalde tijdsgeest en context. Wat adoptie betreft, zien we dat de gevolgen van adoptie al kritischer mogen bekeken worden. De geadopteerde heeft ook een duidelijker plaats in het verhaal gekregen met specifieke rechten, zoals het recht op inzage in het eigen dossier en het recht om te weten van wie men afstamt.
Tegelijk blijven zoektochten naar informatie over de eerste familie niet evident. Archieven en dossiers van adopties uit het verleden zijn onvolledig en bevatten soms onjuiste informatie. Ook wetgeving in de landen van herkomst kunnen hindernissen bevatten.
Het Afstammingscentrum zal steeds trachten informatie in te winnen via centrale autoriteiten en andere relevante actoren, zoals ambassades, lokale organisaties en contactpersonen. Ook de adoptiediensten hier hebben doorgaans relevante informatie en zicht op de context in de herkomstlanden om zo het Afstammingscentrum en het cliënteel vooruit te helpen.
Meer info
https://www.rayofhope.be/
https://www.hetkleinemirakel.be/
https://www.fiac-vzw.be/nl
www.roadtoroots.be
In Vlaanderen zijn ook veel organisaties van een door geadopteerden actief. Het Afstammingscentrum kent deze (nog niet) allemaal en een exhaustieve lijst, is dan ook moeilijk te geven. Daarnaast kunnen we ook niet voor elke organisatie meegeven wat ze precies voor geadopteerden kunnen betekenen: niet enkel de behoeften zijn daarvoor te uiteenlopend, maar ook het specifieke aanbod van deze organisaties en belangengroepen. Binnenkort worden hier wel enkele adressen aan toegevoegd. Nog even geduld dus…
Eerste Ouders en Verwanten
Algemeen heerst er nog een groot taboe rond (verplicht) afstand doen van een kind. Stigma en schaamte zorgen ervoor dat ondersteuning vragen en krijgen vaak moeilijk is. Eerste families beschikken niet altijd over voldoende informatie, zeker in geval van gedwongen adopties, over de adoptiecontext van hun familielid.
Daarom is het niet vanzelfsprekend voor eerste families om een zoektocht te starten. Vaak hebben ze geen enkel idee waar te beginnen, in welk gezin en land hun kind is terechtgekomen.
Bovendien zijn de archieven van adopties uit het verleden vaak onvolledig en vol onjuiste informatie. Allemaal factoren die zoeken naar verwanten kan bemoeilijken.
Het was niet uitzonderlijk voor eerste families om onjuist en onvolledig ingelicht te worden over de verregaande gevolgen van een adoptie. Daarom wisten ze bijvoorbeeld niet hoe definitief de familiebanden worden doorgesneden.
In België zijn er geadopteerden uit meer dan 90 verschillende landen. In al die verschillende herkomstlanden zijn er dus mogelijks familieleden die beroep kunnen doen op het Afstammingscentrum bij de zoektocht naar een geadopteerde. Al deze landen kennen echter een grote verscheidenheid in hun werking, visie en maatschappelijke stigma rond adoptie.
Transnationaal Geadopteerden
De groep van transnationaal geadopteerden is erg heterogeen. Niet enkel komen ze uit zoveel verschillende landen, ook het moment en de context van hun adoptie is vaak erg verschillend.
Sommigen werden geadopteerd als baby, anderen als peuter, kleuter of nog ouder. Veel kinderen worden alleen geadopteerd, sommigen ook samen met broers of zusjes. Sommigen hebben duidelijke herinneringen aan hun leven in hun geboorteland, anderen hebben dat helemaal niet. Sommigen woonden tot kort voor de adoptie bij hun eerste ouder(s), anderen verbleven een hele tijd in een tehuis en nog anderen werden te vondeling gelegd. Soms is de informatie over de eerste ouder(s) gekend, in andere gevallen ontbreekt elk spoor of werd die informatie vernietigd.
Het zorgvuldig bijhouden van allerhande informatie gebeurt de laatste jaren steeds beter. De meeste transnationale adoptiedossiers na 1 september 2005 worden goed bewaard en zijn beschikbaar bij Vlaams Centrum voor Adoptie (VCA) en/of bij de betrokken adoptiedienst. Dossiers van voor die datum zijn minder goed bijgehouden en gestoffeerd: ontbrekende stukken, onduidelijkheden over de aanwezigheid van het dossier zelf, onvolledige en incorrecte informatie zijn allemaal hindernissen in de zoektocht.
Door de jaren heen hebben verschillende belangengroepen van geadopteerden het heft in eigen handen genomen op zoek naar antwoorden op hun afstammingsvragen. Velen hebben zich verenigd per herkomstland en door middel van hun persoonlijke zoektocht bouwden ze een betrouwbaar netwerk uit van contactpersonen bij buitenlandse overheden, centrale autoriteiten en andere relevante instellingen en individuen. Dit is zeker een meerwaarde voor de werking van het Afstammingscentrum.
Gezien de enorme verscheidenheid aan herkomstlanden van transnationaal geadopteerden, is het cruciaal om tijd en energie te besteden aan de uitbouw en onderhoud, wereldwijd, van betrouwbare en professionele samenwerkingsakkoorden en netwerken. Enkel door degelijke samenwerking zal het Afstammingscentrum zo goed mogelijk tegemoet kunnen komen aan de afstammingsvragen in de context van transnationale adoptie.
Adoptieve familie
Ouders van transnationaal geadopteerden kunnen ook vragen hebben of antwoorden zoeken op vragen van hun kinderen. Ook zij kunnen bij het afstammingscentrum terecht voor meer informatie of concrete ondersteuning.
